‘Door dit boek over misstanden in Afrika moest Heineken het boetekleed aantrekken’
Recensie Volkskrant ****
‘Olivier van Beemen is de horzel van bierbrouwer Heineken in Afrika. Dat doet de onderzoeksjournalist zo goed dat het bedrijf heeft besloten in godsnaam dan maar opening van zaken te geven. (…) Hij schrijft het met veel vaart op.’ Volkskrant
‘Maak er geen kruistocht van, daar ben je veel te jong voor,’ waarschuwde Heineken-topman Jean-François van Boxmeer de auteur van Heineken in Afrika (2015) tijdens hun eerste ontmoeting. Het motiveerde onderzoeksjournalist Olivier van Beemen nog dieper in de Afrikaanse praktijken van de wereldberoemde bierbrouwer te duiken. In Bier voor Afrika komt hij met opzienbarende nieuwe onthullingen en analyses, waardoor een pilsje op het terras voortaan anders zal smaken. Ditmaal gingen de poorten van het hoofdkantoor wel open en komt de directie van Heineken uitvoerig aan het woord. Het nieuwe boek is een vervolg op het veelgeprezen Heineken in Afrika en is inmiddels ook in het Engels en Frans verschenen. Italiaanse en Sloveense vertalingen volgen in 2020.
Prijzen en nominaties
Voor het onderzoek naar Heineken in Afrika won Olivier van Beemen de publieksprijs van De Tegel, de meest prestigieuze journalistieke prijs van Nederland, en werd hij genomineerd in de categorie onderzoeksjournalistiek, samen met Femke van Zeijl en Laura Stek. Hij werd genomineerd voor de Lira Scherpenzeelprijs voor diepgravende buitenlandsjournalistiek en de Brusseprijs voor het beste journalistieke boek (beide longlist), een Free Press Award en de Prix du Livre des Dirigeants Commerciaux de France.
Impact
De onthullingen in Bier voor Afrika zijn internationaal nieuws en hebben ertoe geleid dat The Global Fund, een van de belangrijkste donororganisaties ter wereld, een partnerschap met Heineken heeft opgeschort, vanwege de slechte werkomstandigheden van promotiemeisjes. ASN Bank besloot Heineken om dezelfde redenen uit het duurzame investeringsfonds te gooien.
Het boek kreeg lovende recensies in toonaangevende kranten als Le Monde, Financial Times en Foreign Affairs en leidde tot berichtgeving en interviews in onder andere The Guardian, BBC, France 24 en El País. Tijdens de jaarlijkse aandeelhoudersvergadering in Amsterdam zag topman Jean-François van Boxmeer zich genoodzaakt uit zichzelf een halfuur lang over Afrika te spreken en gaf hij toe een relatie te hebben gehad met een promotiemeisje.
In de Tweede Kamer is een motie aangenomen die een einde moet maken aan de misstanden en verder werden onder meer vragen gesteld over een corruptiezaak in Nigeria die Heineken in de doofpot probeerde te stoppen. Vakcentrales FNV en CNV riepen Heineken op de biermeisjes in vaste dienst te nemen. De boeklancering vond op 27 maart plaats in een vol Pakhuis de Zwijger in Amsterdam.
Over de auteur
Olivier van Beemen (1979) bijt zich sinds vijf jaar vast in Heineken. In Heineken in Afrika om precies te zijn. Hij publiceerde daarover in onder meer NRC, Le Monde, De Correspondent en Follow the Money. Het onderwerp heeft hem dermate gegrepen dat hij er eveneens op hoopt te promoveren, bij politicologie aan de Universiteit van Amsterdam. Eerder was Van Beemen correspondent in Frankrijk voor gerenommeerde Nederlandse en Belgische kranten en tijdschriften, zoals Het Financieele Dagblad, Elsevier, Knack, De Tijd en Het Parool. Hij schreef de boeken In Parijs (2009), Heineken in Afrika (2015) en Bier voor Afrika (2018).
Van Beemen is niet een man van hijgerige berichtgeving maar van lange adem-journalistiek. [D]e vasthoudende en diepgravende werkwijze van Van Beemen, levert onderzoeksjournalistiek op die ertoe doet.
Juryrapport Free Press Award
‘Olivier van Beemen is een journalist van het beste soort: gedreven, oneindig nieuwsgierig en niet tevreden totdat hij ontdekt heeft hoe het echt zit.’
Bas Heijne
“Olivier van Beemen! Met zijn artikelen weet hij me telkens te verrassen. Hij is verre van modieus, analyseert tegendraads. Ja, ik leer van hem.”
Adriaan van Dis
Recensies
‘Een prikkelend boek… Een kritisch verslag dat de kern raakt van zakendoen op uitdagende markten.’
Financial Times
‘Met precisie en grondigheid beschrijft Van Beemen de wanpraktijken en beproevingen in Afrika… Lange tijd weigerde de directie van Heineken de journalist te ontmoeten, totdat ze twee jaar na het verschijnen van het eerste boek van gedachten veranderde en interviews toekende. Deze bieden een waardevol tegenargument en maken dit onderzoek bijzonder en evenwichtig.’
Le Monde
‘Dit is een kolossaal en moedig onafhankelijk onderzoek en geeft enige hoop dat gerechtigheid kan zegevieren door vastberadenheid: dit boek en de artikelen van Olivier van Beemen hebben de publieke opinie gewaarschuwd voor de dubieuze praktijken van Heineken.’
Mediapart
‘Olivier van Beemen is de horzel van bierbrouwer Heineken in Afrika. Dat doet de onderzoeksjournalist zo goed dat het bedrijf heeft besloten in godsnaam dan maar opening van zaken te geven en hem op allerlei niveaus te woord te staan… Vijf jaar onderzoek heeft Van Beemen in dit boek gestoken. Niet eerder is er zo uitgebreid geschreven over een Nederlandse multinational in Afrika. Hij schrijft het met veel vaart op.’
Volkskrant ****
‘Dit boek laat zien hoe roekeloos bedrijfsgedrag een obstakel kan zijn voor de ontwikkeling van Afrika.’
African Business Magazine
‘Bijzonder is dat Heineken ditmaal alle medewerking verleende. Zelfs ceo Jean-François van Boxmeer, in de jaren ’90 algemeen directeur in Congo, verleende een interview. Waarschijnlijk heeft Heineken spijt, want Van Beemens tweede boek Bier voor Afrika blijkt véél explosiever dan het eerste. Hoofdstuk na hoofdstuk trekt hij een beerput open van corruptie, seks en relaties met dubieuze, moorddadige regimes. Zo ontmantelt hij de reputatie van ethisch zakendoen die Heineken zo graag uitdraagt.’
Algemeen Dagblad
‘Verontrustend… onthullend… choquerend.’
The Budapest Times
‘Bier voor Afrika is een bijna perfecte case-study die laat zien wat er kan gebeuren als globalisering wordt losgelaten op markten met enorme financiële potentie maar zonder regulerend kader zoals aanwezig in stabielere delen van de wereld. Het bewijs dat Van Beemen heeft verzameld is uitgebreid en heeft Heineken gedwongen tot verandering.’
Prospect Magazine
‘Een van de meest leesbare, genuanceerde en kritische verslagen van multinationals die zaken doe in Afrika… Uitstekend boek… Van Beemens kracht is in het bijzonder dat hij het bedrijf niet aan de schandpaal nagelt of claims maakt over “het kwaad van het kapitalisme”, maar dat hij de lezer wel aan het denken zet over de rol van de private sector in “duurzame ontwikkeling”… Het boek zou niet misstaan op leeslijsten voor ontwikkelingsstudies, economie en op business schools.’
Aidnography
‘Een boek om te verslinden.’
L’ADN
Bijzonder is dat Heineken ditmaal alle medewerking verleende. Zelfs ceo Jean-François van Boxmeer, in de jaren ’90 algemeen directeur in Congo, verleende een interview. Waarschijnlijk heeft Heineken spijt, want Van Beemens tweede boek Bier voor Afrika blijkt véél explosiever dan het eerste. Hoofdstuk na hoofdstuk trekt hij een beerput open van corruptie, seks en relaties met dubieuze, moorddadige regimes. Zo ontmantelt hij de reputatie van ethisch zakendoen die Heineken zo graag uitdraagt.
David Bremmer, Algemeen Dagblad
Na het lezen van het boek bleef ik verslagen achter. Van Beemen beschrijft hoe Heineken misbruik maakt van het gebrek aan openbaarheid van lokaal bestuur en naleving van lokale wetgeving. Het gaat niet om een enkeling die een fout heeft gemaakt, maar om een cultuur van ‘we zien wel waar het schip strandt’.
Katinka van Cranenburgh, oud-manager Heineken, Volkskrant (opinie)
Het nieuwe boek van Van Beemen staat vol opzienbarende onthullingen en analyses die een nieuw licht werpen op de zakenwereld in Afrika. (…) Ik hoop dat met dit nieuwe boek het belang van Corporate Social Responsibility (CSR) bij Heineken hoger op de agenda komt te staan van de Raad van Bestuur. Als oud-medewerker van Heineken moest ik me na het lezen van het boek wel schamen voor de lokale praktijken. Ik kan Bier in Afrika aanraden aan iedereen die zakelijk betrokken is bij Afrika.
Han van der Pool, recensie op managementboek.nl
Over Heineken in Afrika:
‘We’ve never had very critical books. We don’t like it. It’s challenging. It has lead to soul searching.’
Jean-François van Boxmeer, CEO Heineken, Room for Discussion
‘In zijn doorwrochte boek laat Van Beemen zien dat ook bij Heineken de idealen volledig ondergeschikt zijn aan het winstbejag, dat er graag goede sier voor de buitenwereld wordt gemaakt met bar weinig, en dat de Afrikaanse welzijnsverbetering waarover Heineken en Rutte voortdurend tetteren, in werkelijkheid wellicht niet heel veel groter is dan het truffelgehalte in de pasta van de Aldi.’
Bas Heijne, NRC Handelsblad
‘Een geweldig boek, dat zeg ik alleen als ik een heel mooi boek in handen heb en gelezen heb.’
Paul van Liempt, RTL Z
‘Ik was enorm onder de indruk van het boek Heineken in Afrika, waarin Olivier van Beemen een diepe duik neemt in de – vaak invloedrijke – rol van het bierbedrijf in Afrika. Dat Van Beemen voor De Correspondent wilde uitzoeken wat de rol van Heineken in de recente crisis in Burundi is, beschouw ik als een voorrecht.’
Maite Vermeulen, De Correspondent
Heineken in Africa - Bier voor Afrika 